Nhờ tiếng động lạ trong lùm cây, cán bộ kiểm lâm hân hoan xác nhận loài động vật nguy cấp, lập tức ưu tiên bảo vệ

Đầu tháng 5 vừa qua, Công an xã Quảng Châu đã tiến hành bàn giao một cá thể cu li cho Hạt Kiểm lâm huyện Quảng Trạch theo đúng quy định pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã.

Trước đó, vào tối ngày 1.5, anh Đàm Xuân Minh (sinh năm 1992, trú tại thôn Trung Minh, xã Quảng Châu) khi đang dọn dẹp vườn nhà thì phát hiện tiếng động khác thường, sau đó tìm thấy một con vật nhỏ có hình dáng lạ nằm trong lùm cây.

Nhận thấy đây có thể là loài động vật hoang dã cần được bảo vệ, anh Minh đã mang con vật tới trình báo tại trụ sở Công an xã.

Qua kiểm tra, lực lượng chức năng xác định đây là một cá thể cu li nhỏ (tên khoa học Nycticebus pygmaeus), thuộc nhóm IB, danh mục động vật rừng nguy cấp, quý hiếm được pháp luật ưu tiên bảo vệ. Việc săn bắt, nuôi nhốt hay buôn bán loài này đều bị nghiêm cấm dưới mọi hình thức.

Sáng hôm sau, Công an xã Quảng Châu đã phối hợp với Hạt Kiểm lâm huyện Quảng Trạch để bàn giao cá thể cu li. Sau đó, đơn vị kiểm lâm sẽ chuyển giao cá thể này đến Trung tâm Cứu hộ, Bảo tồn và Phát triển sinh vật thuộc Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng để được chăm sóc, phục hồi trước khi thả trở lại môi trường tự nhiên.

Cu li là loài động vật còn được dân gian gọi bằng nhiều cái tên như cù lần, khỉ gió, mắc cỡ hay xấu hổ. Đây là một trong những loài linh trưởng đặc biệt của rừng nhiệt đới.

Cái tên "cù lần" xuất phát từ đặc điểm hành vi khá điển hình của chúng. Ban ngày, cu li thường cuộn tròn mình lại để ngủ, tránh ánh sáng, còn khi bất ngờ bị chiếu đèn mạnh, chúng phản ứng bằng cách dùng hai tay ôm đầu, che mắt như thể đang… xấu hổ. Đến đêm, chúng mới rời khỏi nơi ẩn náu để tìm kiếm thức ăn.

Có hai loài cu li phổ biến ở Việt Nam là cu li lớn và cu li nhỏ. Cả hai đều có kích thước khá khiêm tốn, cu li lớn dài khoảng 25–35 cm, còn cu li nhỏ chỉ khoảng 15–25 cm. Về ngoại hình, chúng trông khá giống nhau với bộ lông màu nâu hung, song cu li lớn có đặc điểm nhận biết là dải lông sẫm màu chạy dọc từ gáy xuống lưng.

Chúng sinh sống chủ yếu ở các khu rừng nguyên sinh, rừng xanh hoặc rừng thứ sinh và chế độ ăn rất phong phú: từ côn trùng, bọ cánh cứng, trứng chim, chim non đến các loại trái cây và chồi non.

Là loài ăn đêm nên cu li sở hữu đôi mắt lớn, tròn, giúp chúng dễ dàng quan sát trong bóng tối. Đây là một lợi thế quan trọng cho cuộc sống về đêm. Tuy nhiên, điều khiến cu li trở nên đặc biệt hơn cả trong số các loài linh trưởng chính là khả năng tiết độc, một cơ chế phòng vệ hiếm gặp.

Chất độc này được sản sinh từ tuyến nằm bên trong cánh tay trước và tiết ra cùng mồ hôi khi cu li căng thẳng. Khi liếm lên vùng này, nọc độc sẽ hòa lẫn vào nước bọt. Nếu bị cu li cắn, nạn nhân có thể bị đau nhức toàn thân, phù nề, nôn mửa, và vết thương có thể mất vài tuần mới hồi phục, thậm chí để lại sẹo. Đối với những người có cơ địa mẫn cảm, vết cắn còn có thể gây sốc phản vệ, đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Vì thế, dù cu li có vẻ ngoài hiền lành, chậm chạp, dễ thương, người dân không nên đùa giỡn hay nuôi chúng làm thú cưng. Việc tiếp xúc hoặc bắt giữ trái phép không chỉ tiềm ẩn nguy cơ bị thương, mà còn vi phạm pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã quý hiếm.

Trong tự nhiên, nhiều loài động vật đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do nạn săn bắt, buôn bán trái phép và mất môi trường sống. Bảo vệ động vật hoang dã quý hiếm là trách nhiệm không chỉ của các cơ quan chức năng mà còn là nghĩa vụ của mỗi người dân.

Khi phát hiện hoặc tình cờ bắt gặp những loài thuộc danh mục động vật nguy cấp, quý hiếm, người dân không nên giữ lại nuôi hoặc trao đổi mua bán, mà cần nhanh chóng thông báo và giao nộp cho cơ quan chức năng như kiểm lâm, công an địa phương hoặc trung tâm cứu hộ.

Hành động kịp thời này không chỉ giúp bảo vệ loài vật khỏi bị tổn hại, mà còn góp phần gìn giữ sự đa dạng sinh học và cân bằng hệ sinh thái. Đồng thời, việc tự giác giao nộp động vật quý hiếm cũng thể hiện tinh thần trách nhiệm, ý thức pháp luật và tình yêu thiên nhiên của cộng đồng. Chỉ khi mỗi người dân cùng chung tay, việc bảo tồn động vật hoang dã mới thực sự đạt được hiệu quả bền vững. 

(Tổng hợp / Ảnh: Internet)