Ngành 74 tỷ USD của Việt Nam đang thiếu gần 200.000 lao động

Theo Báo cáo Thị trường công nghệ thông tin Việt Nam, đến năm 2025, ngành công nghệ thông tin sẽ cần khoảng 700.000 nhân lực mới. Tuy nhiên, nguồn cung hiện tại từ các cơ sở đào tạo trong nước chỉ đáp ứng khoảng 500.000 người.

Điều này có nghĩa Việt Nam đang thiếu khoảng 200.000 lao động có trình độ và tay nghề. Một con số không nhỏ nếu đặt trong tham vọng phát triển kinh tế số quốc gia.

Theo thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam hiện có 74.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ thông tin với hơn 1,2 triệu lao động. Dự báo đến năm 2030, con số này sẽ tăng lên 3 triệu, trong bối cảnh nền kinh tế số Việt Nam có thể đạt giá trị 74 tỷ USD. Tuy nhiên, nguồn nhân lực vẫn là bài toán nan giải, dù ngành công nghệ thông tin được coi là một ngành được trả lương tương đối cao.

Việt Nam, những năm qua, luôn được xem là điểm đến hấp dẫn đối với các doanh nghiệp nước ngoài nhờ nguồn lao động dồi dào và chi phí nhân công thấp. Tuy nhiên, bước vào kỷ nguyên số, lợi thế này không còn đủ. Nhất là ngành công nghệ thông tin đang đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao hiểu biết chuyên môn và khả năng thích ứng với công nghệ mới.

Trong khi đó, mỗi năm, các trường đại học và cao đẳng dù đang đào tạo khoảng 50.000 sinh viên công nghệ thông tin, nhưng chỉ khoảng 30% có thể làm việc ngay. Phần lớn còn lại cần tiếp tục đào tạo để đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Khoảng cách giữa chương trình đào tạo và nhu cầu doanh nghiệp đang tạo ra một "lỗ hổng" lớn trong chất lượng nhân lực.

Theo số liệu của Bộ thông tin và Truyền thông (trước đây), doanh thu toàn ngành truyền thông thông tin tăng trưởng vượt trội, trong 11 tháng năm 2024, doanh thu đạt 3,98 triệu tỷ đồng tăng 19,8%, hoàn thành 95,6% kế hoạch năm. Lợi nhuận ước tính tăng 17,5% và đóng góp vào GDP đạt 924.839 tỷ đồng 18%.

Số liệu cho thấy tăng trưởng ấn tượng của toàn ngành Công nghệ Thông tin tại Việt Nam với bối cảnh xuất khẩu phần mềm/phần cứng và dịch vụ Công nghệ Thông tin phục hồi trong năm 2024.

Việt Nam định vị là trung tâm công nghệ trong khu vực

Hiện nay, Chính phủ đã đưa ra các chiến lược tập trung phát triển công nghiệp bán dẫn, hạ tầng số và nguồn nhân lực quốc gia, định vị Việt Nam trở thành trung tâm công nghệ trong khu vực.

Cụ thể, chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn của Việt Nam định hướng theo 3 giai đoạn. Giai đoạn đầu tập trung vào việc định vị quốc gia là trung tâm lắp ráp, thử nghiệm, đóng gói và thiết kế chip, tận dụng nhân lực chi phí cạnh tranh và vị trí địa lý thuận lợi. Chính phủ đang thúc đẩy ưu đãi đầu tư, hỗ trợ hạ tầng, và hợp tác quốc tế để thu hút các tập đoàn lớn.

Việt Nam hướng tới doanh thu hàng tỷ USD và mở rộng năng lực trong chuỗi giá trị toàn cầu vào năm 2030. Giai đoạn sau năm 2030 định hướng trở thành trung tâm bán dẫn, điện tử toàn cầu và làm chủ nghiên cứu, phát triển trong lĩnh vực này.

Trả lời báo Dân trí, ông Park Dong Jin - CEO Naver Việt Nam (thuộc Tập đoàn Naver Hàn Quốc) cho biết chất lượng nguồn nhân lực công nghệ thông tin tại Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong những năm gần đây.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có lực lượng lao động công nghệ thông tin trẻ, năng động và có trình độ chuyên môn tốt trong khu vực Đông Nam Á. Điểm mạnh đến từ Việt Nam là các bạn có nền tảng kỹ thuật vững, tư duy tốt và trình độ ngày càng cao.

"Để các bạn trẻ Việt Nam theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực khoa học và công nghệ có thể phát triển bản thân và đóng góp cho đất nước, theo tôi, các bạn trẻ cần hiểu rõ tầm quan trọng của chuyển đổi số quốc gia, trang bị kiến thức về công nghệ số, DSAI và các công nghệ mới khác để có thể bắt kịp xu hướng phát triển trong tương lai", CEO Naver Việt Nam nhận định.

Ông khuyên rằng việc tham gia các hoạt động bên cạnh việc lên lớp cũng rất nên được chú trọng, ví dụ như tham gia các phong trào đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, phát triển kỹ năng mềm, ngoại ngữ, chủ động tham gia các chương trình đào tạo và nghiên cứu.