"Vạn Lý Trường Thành" 12 tỷ USD của Nhật: Đắt đỏ bậc nhất lịch sử, dài 400km, cao ngang tòa nhà 5 tầng

Nhật Bản chi 12 tỷ USD để xây hàng rào 400km

"Vạn Lý Trường Thành của Nhật Bản" là cách người dân địa phương gọi hệ thống đê biển khổng lồ được xây dựng dọc theo bờ biển Đông Bắc của Nhật Bản, đặc biệt là ở khu vực Tohoku, sau trận sóng thần tàn khốc năm 2011. 

Chính phủ Nhật Bản năm 2011 đầu tư kinh phí khổng lồ 12 tỷ USD để xây hàng rào bê tông dài 400km lớn nhất từ trước đến nay. Mục tiêu chính là giảm thiểu thiệt hại từ sóng thần, làm chậm dòng nước để người dân có thời gian sơ tán; và bảo vệ cơ sở hạ tầng ven biển như đồng ruộng, cảng, và khu dân cư ven biển khỏi những đợt sóng thần trong tương lai. 

Công trình mới này cao hơn những công trình trước đây ở các vùng khác của đất nước, với chiều cao trung bình 12,5m, một số đoạn cao tới 14,7m, tương đương tòa nhà 5 tầng. Chúng được nâng đỡ bởi nền móng sâu khoảng 25 mét.

Các bức tường được thiết kế với công nghệ tiên tiến, sử dụng móng trụ ống thay vì móng bê tông thông thường để tăng độ bền trước áp lực nước. Ngoài ra, Nhật Bản còn trồng khoảng 9 triệu cây dọc bờ biển, tạo “rào chắn sống” bổ sung. 

Tính đến năm 2025, "Vạn Lý Trường Thành của Nhật Bản" đã hoàn thành phần lớn, với nhiều đoạn đi vào hoạt động từ năm 2017-2020. 

Nguy cơ siêu động đất tại rãnh Nankai

Tuy nhiên, vì Nhật Bản nằm trên Vành đai Lửa Thái Bình Dương, nên quốc gia này thường xuyên đối mặt với các trận động đất và sóng thần. 

Cuối tháng 3/2025, nhóm các nhà địa chấn học, các chuyên gia khí tượng thủy văn, các nhà khoa học xuất sắc của Nhật Bản đã trình Chính phủ nước này về nguy cơ xảy ra trận siêu động đất tại rãnh Nankai - có thể gây sóng thần với sức tàn phá gấp 3 lần năm 2011.

Rãnh Nankai dài 700km, nằm dưới đáy Thái Bình Dương, dọc theo bờ biển miền Trung và miền Tây Nhật Bản. Do hoạt động của mảng kiến tạo, nơi đây có thể xảy ra trận siêu động đất 9 độ hoặc cao hơn.

Hậu quả được dự báo là vô cùng tàn khốc: Sóng thần cao 30m ở Kochi và Shizuoka, 10m ở 13 tỉnh khác, và Tokyo ngập trong 3m nước. Thiệt hại ước tính 270.000 tỷ Yên (1.800 tỷ USD), gần 300.000 người chết, 12 triệu người mất nhà cửa, ảnh hưởng nghiêm trọng tới tương lai nước Nhật trong nhiều năm. 

Với một trận siêu động đất như vậy, ngay cả với các biện pháp như tường chắn và sơ tán nhanh vẫn không đủ để ngăn chặn thảm họa quy mô lớn.

Trong một nghiên cứu độc lập, Tiến sĩ David McGovern, giảng viên cao cấp tại Đại học South Bank London (Anh), cho biết, chiều cao của các bức tường là điểm cải tiến lớn nhất, và có lẽ cũng là nhược điểm lớn nhất của chúng.

Một mối lo ngại của các nhà nghiên cứu là các bức tường chắn biển siêu cao thực sự có thể khiến tác động của sóng thần trở nên tồi tệ hơn, bằng cách tạo ra một rào chắn giống như đập có thể giải phóng dòng nước lũ dữ dội hơn nếu nó bị vỡ.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng tái định cư dân lên vùng cao vẫn là giải pháp an toàn nhất. Một số khu vực đang thử nghiệm kết hợp tường chắn với “bức tường xanh” để tăng hiệu quả bảo vệ, đồng thời không làm tổn hại môi trường.

Trước nguy cơ siêu động đất, trong những tháng gần đây, các địa phương tại Nhật Bản đã tích cực chuẩn bị ứng phó với thảm họa tự nhiên này. Đến nay, nhiều nơi đã hoàn thiện kế hoạch sơ tán cư dân, dự trữ nhu yếu phẩm, và thiết lập các điểm lánh nạn tập trung. Người dân Nhật Bản cũng đã sẵn sàng tâm lý để đối mặt với nguy cơ thảm họa có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.