Tổng thống Putin thừa nhận Nga đang thiếu hụt thứ quan trọng: Giá cả tăng "chóng mặt" nhất trong 23 năm

The Moscow Times ngày 27/5 trích dữ liệu từ Cơ quan thống kê Liên bang Nga (Rosstat) cho biết, tại Nga, giá khoai tây đang tăng vọt. Theo đó, giá bán lẻ đã tăng 92% so với năm 2024.

Đến tháng 5/2025, giá cả theo năm (Year over Year) đã tăng 166,5% - khiến khoai tây trở thành mặt hàng thực phẩm tăng nhanh nhất tại Nga và lập kỷ lục về mức tăng hàng năm cao nhất trong 23 năm, kể từ khi bắt đầu thống kê được ghi nhận vào năm 2002.

Tổng thống Vladimir Putin hôm thứ Ba (27/5) thừa nhận tình trạng thiếu hụt khoai tây ngày càng gia tăng ở Nga do năng suất cây trồng không như mong đợi dẫn đến giá tăng kỷ lục.

Cơn bão giá khoai tây tại Nga không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người dân nước này. Đây là loại thực phẩm không thể thiếu đối với người dân Nga từ thế kỷ 19 đến nay.

“Khoai tây đôi khi được gọi là bánh mì thứ hai. Biến động giá mạnh của một sản phẩm có ý nghĩa xã hội như vậy (khoai tây) gây gánh nặng cho ngân sách của hàng triệu gia đình” - Phó Chủ tịch Duma Quốc gia Boris Chernyshov viết trong một lá thư gửi Bộ trưởng Phát triển Kinh tế Maxim Reshetnikov.

Vậy đâu là nguyên nhân?

Các chuyên gia phân tích cho biết, có một vài nguyên nhân khiến giá khoai tây tại Nga tăng mạnh. 

Một trong những yếu tố quan trọng là nhu cầu khoai tây trong ngành chế biến thực phẩm tại Nga đang tăng nhanh trong khi nước này lại phụ thuộc vào giống nhập khẩu từ Hà Lan và Đức. Ngoài ra, chi phí sản xuất nông nghiệp (gồm giá phân bón, chi phí vận chuyển và bảo quản) tăng mạnh trong hai năm qua cũng góp phần đẩy giá lên cao. 

Quan trọng hơn cả, thời tiết bất lợi và hạn hán năm 2024 được xem là nguyên nhân hàng đầu. 

Hạn hán nghiêm trọng tại các vùng nông nghiệp trọng điểm:

Krasnodar và Rostov Oblast (miền nam nước Nga) - hai khu vực đóng góp khoảng 30% sản lượng khoai tây của Nga - là những trung tâm nông nghiệp lớn. Theo RIA Novosti, mùa hè năm 2024, các khu vực này đối mặt với hạn hán nghiêm trọng, với lượng mưa giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 10 năm tại một số khu vực.

Hạn hán kéo dài từ tháng 6 đến tháng 8/2024, trùng với giai đoạn sinh trưởng quan trọng của khoai tây (phát triển củ). Khoai tây là cây trồng nhạy cảm với thiếu nước, cần độ ẩm đất ổn định (khoảng 70-80% độ ẩm đất tối ưu). Thiếu nước dẫn đến củ nhỏ hơn, năng suất thấp hơn và chất lượng giảm.

Hệ quả là, năng suất khoai tây ở một số khu vực bị ảnh hưởng bởi hạn hán giảm tới 25%. Ví dụ, năng suất trung bình ở Krasnodar giảm từ 30 tấn/ha (2023) xuống còn khoảng 22,5 tấn/ha (2024), theo RIA Novosti.

Ảnh hưởng của thời tiết cực đoan khác:

Ngoài hạn hán, một số khu vực như Rostov Oblast cũng ghi nhận mưa lớn bất thường vào cuối mùa vụ (tháng 9/2024), gây ngập úng và làm hỏng củ khoai tây đang trong giai đoạn thu hoạch. Điều này làm gia tăng tổn thất sau thu hoạch, ước tính khoảng 10-15% sản lượng bị hư hỏng ở các khu vực bị ảnh hưởng.

Không chỉ hạn hán và mưa lớn bất thường, bệnh mốc sương cùng sự xuất hiện của nhiều loại sâu bệnh càng khiến tình hình mất mùa trầm trọng hơn. Kết quả là tổng sản lượng khoai tây toàn Nga năm 2024 chỉ đạt 15 triệu tấn, thấp hơn đáng kể so với 18,3 triệu tấn năm 2023, theo báo cáo từ Bộ Nông nghiệp Nga. Sự sụt giảm này làm nguồn cung nội địa bị thu hẹp đáng kể.

Hiện nay, ngành công nghiệp chế biến thực phẩm tại Nga phát triển nhanh chóng, với giá trị thị trường dự kiến đạt 35 tỷ USD vào năm 2025; nhu cầu về các sản phẩm như khoai tây chiên, khoai tây nghiền đóng gói đang tăng 15% mỗi năm. Việc nguồn cung khoai tây không theo kịp đã tạo nên cơn bão đẩy giá lên cao.

Những biến động giá khoai tây năm 2025 phản ánh những thách thức nghiêm trọng mà Nga đang phải đối diện, từ tác động của biến đổi khí hậu, sự lệ thuộc vào nguồn nhập khẩu đến những bất ổn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.