Quét QR, chuyển khoản phủ sóng từng quán trà đá, quán phở,...: Quy mô thanh toán không tiền mặt ở Việt Nam đã lên tới 26 lần GDP

Tại buổi Họp báo công bố Chương trình Ngày không tiền mặt năm 2025 với chủ đề “Thanh toán không tiền mặt thúc đẩy kinh tế số” được tổ chức ngày 2/6, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cho biết, tính đến thời điểm hiện tại, các tổ chức tín dụng cung ứng đa dạng các sản phẩm dịch vụ thanh toán. Qua đó, đáp ứng tốt hơn các nhu cầu của người sử dụng dịch vụ thanh toán cũng như yêu cầu của nền kinh tế. 

Ông Tuấn đánh giá thanh toán không dùng tiền mặt đã bắt đầu tạo lập thói quen của người dân, doanh nghiệp.

Theo Ngân hàng Nhà nước, giá trị thanh toán không dùng tiền mặt trong năm 2024 đạt trên 295,2 triệu tỷ đồng, gấp 26 lần GDP của Việt Nam. Cùng thời điểm này Việt Nam đã có tỷ lệ người dân từ 15 tuổi trở lên có tài khoản tại ngân hàng đạt 86,97%. 

Tài khoản Mobile Money của 3 nhà mạng viễn thông VNPT, Viettel, Mobifone cũng tăng mạnh, lên đến 10,4 triệu tài khoản. Hiện nay, có 47 tổ chức cung ứng dịch vụ ví điện tử, số lượng tài khoản ví điện tử đang hoạt động là khoảng 30,27 triệu tài khoản - chiếm 65,8%.

Về hạ tầng phục vụ thanh toán không dùng tiền mặt, theo đại diện Vụ Thanh toán, đến nay ngành Ngân hàng đã triển khai vận hành hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng ổn định, thông suốt.

Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử vận hành an toàn, hiệu quả, liên tục mở rộng quy mô, kết nối, cập nhật tính năng mới. Thanh toán bán lẻ xuyên biên giới Thái Lan, Campuchia, Lào và đang triển khai tiếp với Trung Quốc, Hàn Quốc.

Quý I/2025, giao dịch qua Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng (TTĐTLNH) đạt 35.665.760 món, với giá trị đạt 81.468.633 tỷ đồng; giao dịch qua NAPAS đạt 2.453.426.745 món với giá trị đạt 14.972.645 tỷ đồng.

Chia sẻ tại buổi họp báo, ông Nguyễn Đăng Hùng, Phó Tổng Giám đốc NAPAS cho biết, phương thức thanh toán quét mã QR đang ngày càng phổ biến và len lỏi trong mọi ngõ ngách, từ thành thị đến nông thôn. Trong đó, phải kể đến dịch vụ chuyển nhanh NAPAS 247 bằng mã VietQR do NAPAS phối hợp các ngân hàng, ví điện tử triển khai ra thị trường. Dịch vụ này dựa trên tiêu chuẩn cơ sở về mã QR cho hoạt động thanh toán do Ngân hàng Nhà nước ban hành vào năm 2018, từ đó tạo ra chuẩn chung và tạo điều kiện thuận lợi cho VietQR được triển khai rộng khắp toàn quốc trong 5 năm vừa qua.

Bên cạnh dịch vụ chuyển nhanh NAPAS 247 bằng mã VietQR, dưới sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, trong 3 năm qua, NAPAS đã phối hợp ngân hàng, trung gian thanh toán triển khai dịch vụ thanh toán bằng mã VietQR trong nội địa (tên dịch vụ là VietQR Pay) và VietQR Global cho các giao dịch thanh toán xuyên biên giới.

Ngoài ra, về khuôn khổ pháp lý, Ngân hàng Nhà nước đã trình Quốc hội thông qua Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV (có hiệu lực từ ngày 1/7/2024), trong đó bổ sung quy định về dịch vụ ngân hàng điện tử, hoạt động đại lý thanh toán, khung pháp lý cho thử nghiệm ứng dụng công nghệ, sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh mới trong hoạt động ngân hàng. Trên cơ sở đó, Ngân hàng Nhà nước đã xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt và Nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát và 7 thông tư hướng dẫn luật, nghị định trong lĩnh vực này.

Ngành Ngân hàng đã ban hành hàng loạt Thông tư hướng dẫn liên quan đến hoạt động đại lý thanh toán, hoạt động cung ứng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán, về hoạt động thẻ ngân hàng, quy định về giám sát các hệ thống thanh toán quan trọng và hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán…