Ông Trump "điều binh" trên lãnh thổ Mỹ: Động thái "cực kỳ hiếm" của 1 tổng thống và lý do nó bị phản đối

Vệ binh Quốc gia Mỹ "đối đầu" người biểu tình 

Lực lượng Vệ binh Quốc gia Mỹ đã xuất hiện tại Los Angeles và đối đầu với người biểu tình ở vào hôm 8/6, chỉ một ngày sau khi Tổng thống Trump quyết định huy động lực lượng này bất chấp sự phản đối từ Thống đốc California để ứng phó với tình hình hỗn loạn liên quan đến các hoạt động truy quét nhập cư, Wall Street Journal (WSJ) đưa tin.

Lữ đoàn Bộ binh số 79 của California đã điều 300 binh sĩ đến 3 địa điểm trong khu vực Los Angeles để bảo vệ các đặc vụ và tài sản của liên bang. Tổng cộng, ông Trump tuyên bố sẽ triển khai khoảng 2.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến thành phố. 

Bên ngoài một trung tâm giam giữ liên bang, một hàng quân Vệ binh Quốc gia và các sĩ quan liên bang khác đã đối mặt với một đám đông người cầm biểu ngữ và cờ.

Theo WSJ, việc triển khai quân đội theo thẩm quyền của liên bang để ứng phó với tình trạng bất ổn dân sự là một bước đi hiếm hoi. Động thái này thường đòi hỏi tổng thống Mỹ phải xác định theo Đạo luật Chống nổi loạn rằng đó là điều cần thiết để thực thi luật pháp hoặc khôi phục trật tự.

Người phát ngôn của Bộ Tư lệnh phương Bắc (USNORTHCOM) cho biết lực lượng Vệ binh Quốc gia đã được triển khai theo lệnh của chính phủ liên bang.

Những người biểu tình đã đụng độ với các đặc vụ Vệ binh Quốc gia, ICE và DHS vào ngày 8/6 trong cuộc biểu tình mới nhất nhằm phản đối các cuộc truy quét người nhập cư diễn ra trên khắp California. Nhóm phóng viên của CNN đã chứng kiến cảnh xô đẩy giữa hai bên trong các cuộc biểu tình leo thang.

Làn sóng phản đối từ chính quyền California, phe Dân chủ

Tổng thống Trump đã vẽ nên một bức tranh đen tối về các cuộc biểu tình ở Los Angeles, nói trong một bài đăng trên mạng xã hội rằng thành phố đã bị "xâm lược và chiếm đóng". Ông cho biết ông sẽ làm việc với Bộ An ninh Nội địa và những người khác trong chính quyền của mình để "thực hiện mọi hành động cần thiết nhằm giải phóng Los Angeles".

Thống đốc California Gavin Newsom cho rằng lệnh điều động vệ binh quốc gia của ông Trump nhằm mục đích "tạo ra một cuộc khủng hoảng".

"Đừng trao cho Donald Trump những gì ông ấy muốn", Newsom nói thêm trong một bài đăng trên mạng xã hội, "Hãy lên tiếng. Hãy giữ hòa bình. Hãy giữ bình tĩnh".

Thị trưởng Los Angeles Karen Bass cũng tái khẳng định quyền biểu tình của người biểu tình, nhưng cảnh báo về bạo lực và thiệt hại tài sản trong bài đăng trên X.

"Chúng tôi sẽ luôn bảo vệ quyền hiến định của người dân Los Angeles, quyền được biểu tình một cách hòa bình", Bass cho biết. "Tuy nhiên, bạo lực, phá hoại và phá hoại sẽ không được dung thứ trong thành phố của chúng tôi và những người gây ra sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn".

Trong cuộc phỏng vấn với ABC7, Thị trưởng Bass khẳng định rằng chính quyền Los Angeles có đủ năng lực để quản lý các cuộc biểu tình diễn ra trên khắp thành phố mà không cần đến quân đội Vệ binh Quốc gia.

"Tôi không cho điều đó là cần thiết vì tôi tin rằng LAPD [Sở Cảnh sát Los Angeles] và các cơ quan thực thi pháp luật khác như cảnh sát trưởng có thể xử lý mọi việc ở Los Angeles", Bass nói khi được hỏi về quyết định của Tổng thống Donald Trump.

Thống đốc California Gavin Newsom đã yêu cầu Bộ Quốc phòng Mỹ hủy bỏ việc triển khai Vệ binh Quốc gia đến Los Angeles và trả lại quyền kiểm soát quân đội cho tiểu bang trong một lá thư gửi Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth hôm 8/6.

"Chính quyền tiểu bang và địa phương là những bên thích hợp nhất để đánh giá nhu cầu về nguồn lực nhằm bảo vệ tính mạng và tài sản", bức thư nêu rõ. "Quyết định triển khai Vệ binh Quốc gia mà không có sự huấn luyện hoặc lệnh phù hợp có nguy cơ làm tình hình leo thang nghiêm trọng".

"Chúng tôi không gặp vấn đề gì cho đến khi ông Trump vào cuộc", Newsom đăng trên X khi thông báo về yêu cầu của mình.

Một tuyên bố chung từ 22 thống đốc đảng Dân chủ hôm 8/6 cũng lên án quyết định triển khai Vệ binh Quốc gia tới Los Angeles của Tổng thống Donald Trump.

"Động thái triển khai Vệ binh Quốc gia California của Tổng thống Trump là hành vi lạm dụng quyền lực đáng báo động", tuyên bố viết.

"Thống đốc là Tổng tư lệnh Vệ binh Quốc gia của họ và việc chính quyền liên bang kích hoạt lực lượng này trong khu vực mà không tham khảo ý kiến hoặc làm việc với thống đốc của một tiểu bang là không hiệu quả và nguy hiểm".

Tuyên bố cũng lên án các phát ngôn đe dọa điều lực lượng thủy quân lục chiến đến khu vực này của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth.

Quyết định "cực kỳ hiếm"

Theo WSJ, Vệ binh Quốc gia là lực lượng "bán thời gian" được phân công đến một tiểu bang và thường nằm dưới quyền của thống đốc. Họ được huy động cho các nhiệm vụ theo thẩm quyền của tiểu bang như ứng phó với thiên tai, cũng như các nhiệm vụ liên bang. Lực lượng đang tại ngũ chỉ chịu trách nhiệm trước tổng tư lệnh và trọng tâm của họ là bảo vệ nước Mỹ.

Việc sử dụng Vệ binh Quốc gia và lực lượng đang tại ngũ để thực thi pháp luật trong nước bị hạn chế theo luật liên bang, mặc dù tổng thống có thẩm quyền huy động để giải quyết tình trạng nổi loạn và thực thi pháp luật khi chính quyền dân sự không đảm bảo được.

Trong quá khứ, nó đã được sử dụng để giải quyết các cuộc bạo loạn quy mô lớn và thực thi luật dân quyền, nhưng Lầu Năm Góc nhìn chung vẫn miễn cưỡng tham gia vào các nhiệm vụ thực thi pháp luật như vậy. 

Được biết, lần cuối cùng một tổng thống Mỹ triển khai Vệ binh Quốc gia trên lãnh thổ Mỹ mà không có yêu cầu của thống đốc là từ năm 1965.

Elizabeth Goitein, đồng giám đốc Chương trình Tự do và An ninh Quốc gia tại Trung tâm Công lý Brennan cho biết, năm 1965, Tổng thống Lyndon B. Johnson đã liên bang hóa lực lượng Vệ binh Quốc gia để bảo vệ những người biểu tình đòi quyền công dân ở Alabama vào năm đó.

Những người biểu tình khởi hành từ Selma được hơn 3.000 lính Vệ binh Quốc gia bảo vệ, theo Cục Lưu trữ Quốc gia Mỹ.

Cuộc tuần hành phản đối – nỗ lực thứ ba sau khi các cuộc tuần hành trước đó gặp phải bạo lực từ cảnh sát tiểu bang – do Martin Luther King, Jr. dẫn đầu và hàng nghìn người biểu tình đã đi bộ đến Tòa nhà Quốc hội Tiểu bang ở Montgomery, nơi họ gửi đơn thỉnh cầu về quyền bỏ phiếu cho thống đốc.

Tổng thống Johnson đã giải thích quyết định điều động lực lượng Vệ binh Quốc gia của mình là cách để đảm bảo quyền "được di chuyển một cách hòa bình và an toàn mà không bị thương hoặc mất mạng từ Selma đến Montgomery, Alabama" của công dân Mỹ.

Goitein mô tả quyết định triển khai của ông Trump là "cực kỳ hiếm" trong một cuộc phỏng vấn với Jim Sciutto của CNN. 

Bà lưu ý rằng Johnson đã viện dẫn Đạo luật Chống nổi loạn – một động thái mà Trump vẫn chưa thực hiện. Thay vào đó, ông Trump đã liên bang hóa một phần Lực lượng Vệ binh Quốc gia của California theo cái gọi là thẩm quyền của Điều 10, cho phép tổng thống triệu tập Lực lượng Vệ binh Quốc gia khi cần thiết để đẩy lùi một cuộc xâm lược, đàn áp nổi loạn hoặc thực thi luật pháp.

Goitein cho rằng biên bản ghi nhớ của ông Trump có thể vượt ra ngoài khuôn khổ Los Angeles. Theo bà, lệnh này "cho phép triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia liên bang và lực lượng vũ trang đang hoạt động ở bất kỳ nơi nào trên cả nước trong trường hợp diễn ra các cuộc biểu tình phản đối hoạt động của ICE, bất kể các cuộc biểu tình đó có liên quan đến bạo lực hay không".

"Việc triển khai quân đội trên toàn quốc để kiểm soát hiệu quả các cuộc biểu tình là chưa từng có, vô cùng nguy hiểm và là sự lạm dụng bất kỳ luật nào mà Tổng thống có thể dựa vào", Goitein nhấn mạnh. 

Việc Tổng thống Trump liên bang hóa lực lượng Vệ binh Quốc gia để dập tắt các cuộc biểu tình về nhập cư tại Los Angeles hôm 7/6 đánh dấu lần đầu tiên quyền này được thực thi kể từ cuộc bạo loạn ở Los Angeles năm 1992 sau sự kiện 4 cảnh sát da trắng được tha bổng trong vụ đánh đập Rodney King, một người da màu.

Hàng chục người đã thiệt mạng, hàng nghìn người bị thương và hàng nghìn người bị bắt trong nhiều ngày bạo loạn ở Los Angeles vào thời điểm đó. Sự kiện được đánh giá là một trong những cuộc bạo loạn dân sự tồi tệ nhất trong lịch sử Mỹ với thiệt hại về tài sản ước tính lên tới hơn 1 tỷ đô la.

Theo WSJ, CNN