Lần theo dấu vết trong chuồng lợn, chuyên gia giật mình tự nhủ "đây là loài vật đã tuyệt chủng 500.000 năm sao?"

Loài vật kỳ lạ liên tục xuất hiện gần nơi sinh sống của người

Thế giới thiên nhiên luôn ẩn chứa những bí ẩn không bao giờ lý giải hết, câu chuyện sau đây là một ví dụ. Theo một bài viết trên Sohu ngày 2/5/2025, vào đêm khuya những năm 1970, tại một sân bay gần Thần Nông Giá, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, những con lợn trong chuồng gần đó gây ra tiếng động lớn. Nhân viên trực đêm nhanh chóng phát hiện ra sự bất thường này, nghĩ rằng đó là kẻ trộm lợn nên đã mang theo vũ khí đến nơi phát ra tiếng động. Khi đến gần, người này thấy một loài vật có thân hình giống sói nhưng lại có đầu giống lừa. Người bảo vệ giật mình kinh hãi, sau một hồi đấu tranh tư tưởng, sinh vật lạ đã bị anh ta bắn chết.

Mặc dù sự việc này gây xôn xao dư luận lúc bấy giờ, nhưng nó không thu hút nhiều sự chú ý và nhanh chóng chìm vào quên lãng. Mãi đến 11 năm sau, tức năm 1981, loài vật lạ này lại xuất hiện trước mắt con người. Lần này, địa điểm phát hiện là thôn Thạch Ốc Đầu thuộc khu vực Thần Nông Giá.

Theo lời kể của người dân trong thôn, sinh vật này "có bốn chân thon dài, đuôi to và dài; lông toàn thân màu xám tro (chỉ bụng là hơi trắng); đầu giống hệt đầu lừa, còn thân mình thì như một con sói xám lớn, giống như lấy mình sói gắn đầu lừa vào, kích thước lớn hơn sói thường rất nhiều". Tuy nhiên, do không có vũ khí trong tay nên người dân không thể bắt giữ nó. Con vật nhanh chóng chạy thoát.

Tháng 8 năm 1982, một nông dân ở địa phương thậm chí bắn hạ được một con quái thú dạng này: nó "có đầu y như đầu lừa, thân như sói lớn, dài khoảng 2 m, cao 1,5 m, nặng gần 100 kg; bốn chân thon dài, đuôi to dài". Sự việc có hàng chục người chứng kiến, tuy nhiên xác con vật đã không được bảo quản nên giới khoa học không có mẫu vật để kiểm chứng.

Năm 1988, sinh vật đầu lừa mình sói lại được tìm thấy gần một ngôi làng ở Thần Nông Giá. Lần này, rất nhiều người dân đã nhìn thấy nó và lời kể của họ đều khá giống nhau. Họ gọi nó bằng cái tên "sói đầu lừa".

Theo trang web của Bộ Sinh thái và Môi trường Trung Quốc, người dân địa phương truyền miệng rằng loài thú kỳ lạ này kêu giống tiếng lừa "bừ-i-a, bừ-i-a", tính tình hung dữ, láu lỉnh, chạy rất nhanh (sải chân đến 1 mét) và là loài ăn thịt đáng sợ. Khi thiếu mồi, sói đầu lừa có thể tấn công cả gia súc, thậm chí hại cả con người, thậm chí họ còn cho rằng hễ ai bắt gặp nó ắt sẽ gặp điềm gở.

Trong văn học cổ Trung Hoa, một số tài liệu cũng nhắc đến loài thú tương tự: chẳng hạn tương truyền trong tiểu thuyết Thủy Hử có chiến mã của đầu lĩnh Triệu Cái được cho là một con "hoa ban" (花班) – tức một giống thú dữ thân hình như ngựa/lừa nhưng vô cùng hung hãn, có thể chính là hình tượng "sói đầu lừa" trong dân gian.

Thực hư về sự tồn tại của loài sinh vật kỳ lạ

Việc sinh vật lạ liên tục xuất hiện đã thu hút sự chú ý của các cơ quan chức năng địa phương. Họ đã cử các chuyên gia đến điều tra sự việc.

Giáo sư Lưu Dân Tráng và Tiền Quốc Trân thuộc khoa Sinh học của Đại học Sư phạm Hoa Đông đã nhiều lần đến Thần Nông Giá để nghiên cứu về loài vật này. Sau khi điều tra, giáo sư Lưu Dân Tráng phân tích rằng trong phân loại động vật học hiện đại không có vị trí nào giống như sinh vật đầu lừa thân sói.

Tuy nhiên, giáo sư Lưu Dân Tráng giật mình nhớ lại rằng trong quá trình tiến hóa của động vật quả thật có một loài nguyên thủy được miêu tả khá giống với sói đầu lừa, nó được gọi là 沙犷 (Sa Quảng), thuộc bộ Guốc lẻ. Theo giới chuyên môn, loài sinh vật này đã tuyệt chủng từ 500.000 năm trước.

Từ góc độ khoa học, sa quảng sinh sống vào cuối thế Oligocen đến đầu thế Pliocen (khoảng 28,6 – 3,6 triệu năm trước). Chi này tồn tại khoảng 25 triệu năm trước khi tuyệt chủng, với các hóa thạch được tìm thấy ở nhiều nơi thuộc châu Á (bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ), châu Âu, châu Phi và cả Bắc Mỹ. Tại Nhật Bản, từng phát hiện một hóa thạch xương đùi 18 triệu năm tuổi của loài này (ban đầu nhầm là xương tê giác, về sau xác định lại thuộc sa quảng). Điều này cho thấy sa quảng từng phân bố khá rộng, chủ yếu ở những vùng rừng cây và thảo nguyên trên lục địa Á-Âu và châu Phi.

Việc sinh vật này có còn tồn tại đến ngày nay hay không hiện vẫn là đề tài tranh luận giữa các nhà nghiên cứu chính thống và giới đam mê hiện tượng bí ẩn.

Nhiều nhà khoa học khẳng định rằng sa quảng chỉ còn trong hóa thạch, còn những câu chuyện về "sói đầu lừa" hiện đại khả năng cao là do nhận dạng nhầm hoặc thêu dệt từ các loài thú thông thường. Lập luận ủng hộ quan điểm này chỉ ra rằng để một quần thể động vật lớn (cao ~1,5 m, nặng hàng trăm kg) tồn tại đến ngày nay mà không để lại dấu vết rõ ràng là rất khó tin. Nếu thật sự còn sót lại, khu vực như Thần Nông Giá phải duy trì được một quần thể đủ lớn (ước tính ít nhất hàng trăm cá thể) để sinh sản lâu dài, việc mà lẽ ra con người đã sớm phát hiện qua dấu vết hoặc mẫu vật cụ thể.

Ngoài ra, tập tính ăn uống của sa quảng là ăn thực vật, không phải loài săn mồi hung dữ, do đó những câu chuyện sói đầu lừa ăn thịt chỉ là phóng đại trong dân gian.

Theo các nhà khoa học, loài sa quảng mà mọi người nhìn thấy rất có thể là sơn dương Sumatra. Sơn dương Sumatra còn được gọi là linh dương bờm. Vì sừng giống hươu nhưng không phải hươu, móng giống bò nhưng không phải bò, đầu giống dê nhưng không phải dê, đuôi giống lừa nhưng không phải lừa, nên người ta còn gọi nó là "tứ bất tượng".

Sơn dương Sumatra rất nhạy bén và nhanh nhẹn. Ban đầu, chúng sống chủ yếu ở sâu trong rừng rậm trên những sườn núi dốc. Tuy nhiên, do môi trường sống bị đe dọa bởi con người, sơn dương Sumatra đã "mạo hiểm" xuống núi kiếm ăn và bị con người phát hiện, bị nhầm lẫn thành sói đầu lừa.

Bên cạnh đó, cũng có những giả thuyết là sói đầu lừa mà người dân ở Thần Nông Giá nhìn thấy có thể là gấu đen châu Á bị rụng lông (do bệnh lở ghẻ) trông rất khác thường, hoặc là những cá thể sói xám đột biến hình dạng.

Cho dù đó là sinh vật cổ đại thực sự xuất hiện trở lại, sơn dương Sumatra hay bất kỳ loài vật nào khác, việc chúng thường xuyên bị con người bắt gặp cũng là một lời cảnh báo. Phạm vi hoạt động của con người ngày càng mở rộng, ảnh hưởng đến môi trường sống của những loài động vật quý hiếm này. Khi phạm vi hoạt động của chúng bị thu hẹp và thức ăn khan hiếm, kết cục cuối cùng vẫn là tuyệt chủng.