Được chăm sóc y tế 24/7, vì sao cựu Tổng thống Biden chỉ phát hiện ung thư ở giai đoạn cuối?

Là Tổng thống của nước Mỹ, ông Biden từng được đội ngũ bác sĩ Nhà Trắng túc trực 24/7, khám sức khỏe định kỳ đầy đủ và từng công khai một phần kết quả kiểm tra y tế. Các cơ sở y tế quân sự dành riêng cho người đứng đầu nước Mỹ đều được trang bị hiện đại. Do đó, việc ông bị phát hiện ung thư ở giai đoạn muộn khiến dư luận không khỏi bất ngờ.

Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho biết, đây không phải là trường hợp hiếm gặp, đặc biệt ở nam giới lớn tuổi. Một lý do quan trọng là hiện nay, việc tầm soát ung thư tuyến tiền liệt bằng xét nghiệm PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt) không còn được khuyến cáo rộng rãi cho nam giới cao tuổi.

Cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden (Ảnh: Getty Images)

Theo Tiến sĩ Bilal Siddiqui, chuyên gia tại Trung tâm Ung thư MD Anderson, có hai khả năng dẫn đến chẩn đoán muộn căn bệnh này:

Thứ nhất, ông Biden có thể không được tầm soát, điều hoàn toàn phù hợp với hướng dẫn hiện hành. Xét nghiệm PSA có thể cho kết quả dương tính giả tới 70%, dẫn đến nhiều ca sinh thiết không cần thiết. Vì vậy, Lực lượng Đặc nhiệm Dịch vụ Dự phòng Mỹ hiện không khuyến cáo xét nghiệm PSA thường quy cho nam giới trên 70 tuổi. Ông Biden năm nay đã 82 tuổi, trong khi tuổi thọ trung bình của nam giới Mỹ chỉ khoảng 76.

Thứ hai, có khả năng ông mắc loại ung thư "giai đoạn khoảng cách" (interval cancer) - dạng ung thư phát triển nhanh và hung hãn giữa hai lần tầm soát. Một số loại ung thư tuyến tiền liệt thậm chí không tạo PSA hoặc chỉ tạo ở mức thấp, khiến xét nghiệm không phát hiện được. Những ca như vậy có thể di căn trong vòng 6 đến 12 tháng.

Giả thuyết Nhà Trắng che giấu bí mật

Thông tin về chẩn đoán ung thư của ông Biden được công bố vài tháng sau khi ông rút lui khỏi cuộc đua tái tranh cử năm 2024. Trong một cuốn sách mới của hai nhà báo Jake Tapper (CNN) và Alex Thompson (Axios), các tác giả cho rằng đã có dấu hiệu ông Biden suy giảm thể lực và trí lực từ trước cuộc tranh luận trên CNN hồi tháng 6/2024 - sự kiện được cho là bước ngoặt khiến ông rút lui.

Tuy nhiên, theo nhiều bác sĩ được CNN phỏng vấn, ung thư tuyến tiền liệt không ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức hoặc chức năng não bộ. TS. Siddiqui khẳng định: "Ung thư tuyến tiền liệt hiếm khi di căn lên não, nên rất khó nói bệnh này ảnh hưởng đến trí nhớ hay suy nghĩ".

Xuất hiện trong chương trình "The View" cùng phu nhân Jill Biden, ông Biden phủ nhận các cáo buộc cho rằng ông và đội ngũ của mình đã che giấu tình trạng bệnh tật. "Họ đã sai" - ông nói. "Không có gì để giấu cả".

Bà Jill cũng lên tiếng bảo vệ chồng: "Những người viết sách đó không sống trong Nhà Trắng cùng chúng tôi. Họ không thấy Joe làm việc mỗi ngày. Ông ấy làm việc không ngừng nghỉ từ sáng tới khuya.

Hồ sơ y tế do bác sĩ Kevin O’Connor công bố năm 2019 cho thấy ông Biden từng được chẩn đoán mắc phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH) - tình trạng phổ biến ở nam giới lớn tuổi. Bệnh đã được điều trị bằng thuốc, sau đó là phẫu thuật.

Mặc dù BPH và ung thư tuyến tiền liệt đều liên quan đến tuyến tiền liệt và tuổi tác, song mối liên hệ trực tiếp giữa hai tình trạng này vẫn chưa được khẳng định. TS. Otis Brawley, giáo sư tại Đại học Johns Hopkins, cho biết một số loại thuốc điều trị BPH có thể làm giảm nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, nhưng vẫn chưa đủ bằng chứng để khẳng định chắc chắn.

Căn bệnh phổ biến nhưng khó phòng ngừa

Theo Hiệp hội Ung thư Mỹ, ung thư tuyến tiền liệt là nguyên nhân tử vong do ung thư đứng thứ hai ở nam giới, với khoảng 35.000 ca tử vong mỗi năm tại Mỹ. Tuy nhiên, không phải ai cũng cần hoặc nên được tầm soát.

Trong khi các cựu Tổng thống George W. Bush, Barack Obama và Donald Trump từng công bố kết quả xét nghiệm PSA, hồ sơ khám sức khỏe của ông Biden trong nhiệm kỳ không đề cập đến xét nghiệm này. Tổng thống Trump mới đây đã lên tiếng, cho rằng "công chúng đáng lẽ phải được biết sớm hơn" về tình trạng bệnh của ông Biden.

Năm 2023, ông Biden từng nhận được giấy chứng nhận sức khỏe "sạch" khi cân nhắc việc ra tranh cử năm 2024, bất chấp mối lo ngại về tuổi tác của ông. (Ảnh: AP)

Các chuyên gia phản bác quan điểm này, khẳng định việc xét nghiệm PSA không phải là tiêu chuẩn bắt buộc, đặc biệt ở nhóm tuổi như ông Biden.

Mặc dù đã ở giai đoạn cuối, các bác sĩ cho biết ung thư tuyến tiền liệt di căn xương có thể kiểm soát được trong nhiều năm, nhờ các liệu pháp điều trị hiện đại.

Phương pháp phổ biến là điều trị hormone, nhằm giảm nồng độ testosterone, "nhiên liệu" giúp tế bào ung thư phát triển. Tuy nhiên, liệu pháp này đi kèm nhiều tác dụng phụ như mệt mỏi, bốc hỏa, giảm khối lượng cơ, tăng cân, giòn xương và trong một số trường hợp có thể ảnh hưởng trí nhớ.

TS. Oliver Sartor, chuyên gia ung thư tuyến tiền liệt tại Đại học Tulane, nhấn mạnh: "Dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng đây là dạng ung thư có thể kiểm soát lâu dài, nếu được điều trị đúng cách".

Hiện ông Biden chưa công bố phác đồ điều trị cụ thể, song với điều kiện y tế và sự theo dõi sát sao từ đội ngũ chuyên gia, nhiều nhà quan sát tin rằng ông sẽ tiếp tục có thể lực để duy trì sinh hoạt bình thường trong một thời gian đáng kể.