"Bộ tứ trụ cột" đưa kinh tế tư nhân bứt phá

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 - phiên thảo luận thứ hai với chủ đề "Kinh tế tư nhân: Gỡ rào cản - Giao trọng trách" do Báo Người Lao Động tổ chức ngày 5-6, TS Trần Du Lịch, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế TP HCM, nhìn nhận Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để tăng tốc và phát triển mạnh mẽ sau khi "bộ tứ trụ cột" được ban hành.

Sớm chuyển hóa thành chính sách

Theo TS Trần Du Lịch, Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 về phát triển kinh tế tư nhân; Nghị quyết 57-NQ/TW năm 2024 về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 59-NQ/TW năm 2025 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66-NQ/TW năm 2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới được xem là "bộ tứ trụ cột", đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Để triển khai thành công các nghị quyết của Bộ Chính trị nêu trên, điều kiện tiên quyết là phải thực hiện một cuộc cách mạng trong sắp xếp, cải cách bộ máy nhà nước. Việc tổ chức lại bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả là nền tảng để hiện thực hóa tầm nhìn chiến lược mà "bộ tứ trụ cột" đề ra.

"Khi được triển khai đồng bộ và hiệu quả, những nghị quyết này sẽ góp phần xây dựng một nhà nước thực sự kiến tạo và phát triển. Có thể nói, chưa bao giờ chúng ta có được thời cơ lớn như hiện nay" - TS Trần Du Lịch nhìn nhận.

Trong đó, Nghị quyết 68 đã xác định rõ kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Tuy nhiên, trên thực tế, doanh nghiệp (DN) tư nhân vẫn đang phải đối mặt với "mê hồn trận" các điều kiện kinh doanh chồng chéo, rườm rà khiến quyền tự do kinh doanh bị hạn chế đáng kể. Hàng ngàn điều kiện kinh doanh vẫn tồn tại như những rào cản vô hình.

"Việc đặt khu vực kinh tế tư nhân vào đúng vai trò, vị trí trong nền kinh tế thị trường là hết sức cần thiết, không chỉ ở cấp độ chính sách mà còn trong thực tiễn thực thi pháp luật" - TS Trần Du Lịch nhấn mạnh.

Theo các DN, quá trình xây dựng pháp luật và tạo lập môi trường kinh doanh thời gian qua đã mang lại một số kết quả tích cực. Tuy nhiên, hệ thống thể chế hiện nay vẫn đang đối mặt nhiều thách thức lớn. 

Bà Lý Kim Chi - Chủ tịch Tập đoàn Tân Đông Hiệp, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP HCM - cho rằng vẫn còn tình trạng quy định pháp luật chồng chéo, một vài chính sách thay đổi quá đột ngột, cùng với cơ chế thực thi thiếu minh bạch. Đây là những rào cản lớn đối với DN.

Trong lĩnh vực xây dựng, ông Phan Hữu Duy Quốc, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Xây dựng số 1 - CTCP (CC1), dẫn chứng từ khi Bộ Chính trị ban hành kết luận về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam, DN này đã bắt đầu chuẩn bị, nâng cao năng lực quản trị, tài chính và quản lý dự án. Tuy nhiên, khó có thể kỳ vọng DN trong nước "trong phút chốc" trở thành tập đoàn lớn đủ sức triển khai các dự án hàng tỉ USD.

"Để thực hiện các dự án quy mô lớn, cần phát huy sức mạnh liên kết giữa các DN trong nước, đồng thời xem xét việc hợp tác với các tập đoàn lớn nước ngoài. Với những chính sách đề cập trong Nghị quyết 68, nhà nước đã tạo ra một "xa lộ" thuận lợi cho phát triển, DN tư nhân chắc chắn sẽ cùng nhau trưởng thành và phát triển" - ông Quốc nhận định.

An tâm là điều tiên quyết

Đại diện CT Group bày tỏ vinh dự là một trong những tập đoàn tư nhân tiên phong triển khai tinh thần Nghị quyết 68 và Nghị quyết 57. Tập đoàn này đề xuất được đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao TP HCM - Cần Thơ - Cà Mau, tích hợp mô hình đô thị để bù chi phí vận hành, đồng thời kiến nghị Trung ương và địa phương hỗ trợ cơ chế đặc biệt và quỹ đất.

Về lĩnh vực vi mạch và drone, CT Group mong muốn được hưởng ưu đãi toàn diện tại các khu công nghệ cao, từ việc miễn thuế, hỗ trợ vốn đến thủ tục một cửa. DN cần cơ chế pháp lý cho việc thử nghiệm bay thương mại, xuất khẩu UAV và hợp tác công - tư. CT Group cũng đề xuất thúc đẩy sàn tín chỉ carbon và tiền số xanh, gắn với Quy hoạch điện VIII; cam kết đồng hành với Chính phủ trên hành trình phát triển xanh, bền vững và tự chủ công nghệ.

Một trong những tinh thần nổi bật của Nghị quyết 68 là không hình sự hóa quan hệ kinh tế - dân sự. Luật sư Trương Thị Hòa phân tích tinh thần không hình sự hóa các quan hệ kinh tế - dân sự không chỉ đối với khu vực tư nhân mà còn với toàn bộ nền kinh tế. Điều này mang ý nghĩa rất lớn vì trong môi trường kinh doanh, nếu không có sự an toàn pháp lý, DN sẽ không thể yên tâm hoạt động, không dám đầu tư hay mở rộng quy mô. Sự an tâm là điều kiện tiên quyết để DN phát triển bền vững.

"Trong tình huống pháp lý nằm ở ranh giới giữa xử lý hành chính - dân sự và xử lý hình sự, cần ưu tiên chọn hướng xử lý không hình sự. Nếu phải xử lý bằng hình sự thì cần đặt trọng tâm vào việc khắc phục hậu quả kinh tế trước. Hoạt động thanh tra, kiểm tra của nhà nước cũng cần được đổi mới theo hướng hỗ trợ và cảnh báo để DN kịp thời điều chỉnh, thay vì chờ đến khi sai phạm xảy ra rồi mới xử lý" - luật sư Trương Thị Hòa phân tích.

Muốn làm được những điều trên, việc đào tạo và nâng cao trình độ, đạo đức công vụ của đội ngũ công chức, viên chức là vô cùng cần thiết. Họ cần trở thành lực lượng phục vụ người dân và DN, bảo vệ quyền tự do kinh doanh và quyền sở hữu tài sản theo đúng tinh thần của Hiến pháp.

"Mong muốn lớn nhất của DN hiện nay là phải tránh tình trạng "trên thông dưới tắc" và tiến hành cuộc cách mạng thực sự trong cải cách thủ tục hành chính" - ông Trần Anh Dũng, Giám đốc điều hành Công ty CP Phát triển Hùng Hậu, bày tỏ.