Ai cũng là chuyên gia tài chính trên mạng: Thật dễ để nói về tiền, khi nó không phải tiền của mình...

Ai cũng có thể trích dẫn hàng loạt thuật ngữ và phương pháp quản lý tài chính cá nhân. Quy tắc 50/30/20, 6 chiếc lọ, “pay yourself first”, “FIRE”, “index fund”, v.v... Những clip tài chính 1 phút, những status chia sẻ “tôi đã tiết kiệm được 1 tỷ trước 30 tuổi” cứ liên tục xuất hiện trên bảng tin, khiến ta có cảm giác mọi người đều rất rành rẽ chuyện tiền bạc.

Nhưng nhìn vào chính tài khoản của mình, không ít người giật mình: vì sao mình biết hết mà vẫn không làm được gì cả?

Biết thì biết vậy thôi, chứ chẳng áp dụng được bao nhiêu

Vấn đề không nằm ở thiếu kiến thức. Trái lại, giới trẻ đang sống trong thời kỳ thừa lời khuyên tài chính khi chỉ cần vài cú lướt tay là có thể tiếp cận hàng trăm bài viết, video, bảng tính hướng dẫn cách tiết kiệm, đầu tư, bảo hiểm, v.v...

Tuy nhiên, việc tiếp xúc quá nhiều thông tin lại khiến ta tê liệt . Mỗi mẹo tài chính nghe đều có lý, nhưng không cái nào được thực hành đến nơi đến chốn. Mỗi phương pháp đều hứa hẹn giúp bạn tự do tài chính, nhưng chẳng cái nào trở thành thói quen thực sự. Sự bội thực về nội dung khiến bạn lúc nào cũng có cảm giác mình đang làm gì đó với tiền bạc , dù thực tế thì không.

Nghe mãi thành quen, quen đến mức tưởng mình giỏi. Đây là một dạng ảo giác rất phổ biến trong thời đại mạng xã hội: cảm giác biết nhưng chưa bao giờ thật sự hành động .

Tài chính không phải bài học thuộc lòng, mà là thói quen sống

Không ai trong chúng ta là người xa lạ với những câu nhắc nhở: “Đừng chi tiêu theo cảm xúc”, “Hãy để dành trước khi tiêu”, “Mỗi tháng nên đầu tư ít nhất 10% thu nhập”. Nhưng biết không có nghĩa là làm được, đặc biệt là khi cảm xúc luôn đi trước lý trí một bước.

Bạn biết mình nên hạn chế ăn ngoài, nhưng sau một tuần làm việc căng thẳng, bạn lại order vì “cần được chiều”. Bạn biết mình nên ghi chép chi tiêu, nhưng sau vài ngày thử và thấy mệt, bạn bỏ ngang. Bạn biết mình không nên quẹt thẻ lung tung, nhưng cuối tháng vẫn ngập trong trả góp, vì những lý do nhỏ nhặt nhưng thật đến mức không cưỡng lại được.

Tiền không vận hành theo logic, mà theo thói quen và nỗi sợ . Áp lực đồng trang lứa, những cơn bốc đồng, cảm giác “mình đang tụt lại”, hay sự mệt mỏi sau một chuỗi ngày làm việc. Tất cả khiến bạn đưa ra các quyết định tài chính không phải vì thiếu hiểu biết, mà vì mất kiểm soát tạm thời .

Đã đến lúc ngừng “sưu tầm lời khuyên” và thật sự bắt đầu

Không cần biết bạn đã xem bao nhiêu video TikTok về tài chính, đọc bao nhiêu cuốn sách self-help, hay lưu bao nhiêu bảng excel hướng dẫn… Nếu bạn chưa có thói quen đơn giản là ngồi xuống và nhìn vào tài khoản của mình , thì mọi lời khuyên đều vô nghĩa.

Bắt đầu một hành trình tài chính cá nhân không cần hoành tráng. Đôi khi chỉ cần là: Mỗi tuần nhìn lại mình đã tiêu gì. Đặt mục tiêu tiết kiệm chỉ 5–10% trước, thay vì đợi "lúc nào dư nhiều hơn sẽ tiết kiệm". Chọn một phương pháp phù hợp và kiên nhẫn với nó, thay vì đổi cách mỗi khi thấy người khác làm gì đó có vẻ hay hơn.

Bạn không cần thêm lời khuyên. Bạn cần dấn thân. Cần làm thử. Cần sai một vài lần rồi rút kinh nghiệm. K hông có bảng tính nào giúp bạn giàu lên nếu nó chỉ nằm trong folder “tham khảo”.

Thành thật mà nói, trong câu chuyện tài chính cá nhân, người biết ít nhưng làm đều còn tốt hơn người biết nhiều mà không bắt đầu.

Và nếu bạn thấy mình đang mắc kẹt giữa một đống kiến thức mà chẳng cái nào giúp mình sống đỡ lo hơn, thì đã đến lúc tắt màn hình lại, mở app ngân hàng ra, và tự hỏi: “Tiền của mình đang đi đâu, và mình thực sự đang cần gì?”

Một người thực tế, biết rõ mình đang ở đâu và làm gì, không cần phải là chuyên gia tài chính. Nhưng sẽ sống tốt hơn rất nhiều người đang cố “giả vờ ổn” trên mạng.